ANALİZ:  : İç talepte toparlanma sinyalleri güçleniyor; üretimde ana eğilim hala zayıf

Kasım ayı dataları talep şartlarında iç piyasa kaynaklı güzelleşmenin devam ettiğine işaret ederken, talepteki toparlanma üretimin ana eğilimine şimdi bariz bir katkı yapmıyor. Kapasite kullanım oranı mevsimsellikten arındırılmış olarak kasımda 0,4 puan artışla %75,6’ya yükselse de bu artış büyük ölçüde STAR Rafineri’deki bakım çalışmasının sona ermesinden kaynaklanıyor. Birebir vakitte artış geçen aydaki düşüşü telafi edemezken, KKO tarihi ortalamasının altında kalmaya devam ederek imalat sanayiinde üretimdeki zayıflığın sürdüğüne işaret etti.

Fabrika tatilleri, vb. süreksiz tesirlerin yer almadığı temmuz – kasım ayı karşılaştırması da yılın ikinci yarısında üretimin bariz formda zayıf bir seyir izlediğine işaret ediyor. Kasım ayında istihdam eğiliminde artış devam ederken, yatırım eğilimi yine geriledi. Maliyet ve fiyatlamaya ait sorulardan gelecek 3 aya ait beklentilerde artış dikkat çekti. Bu artış muhtemelen sene başındaki fiyat ayarlamalarına yönelik beklentileri içeriyor.

Reel Kesim İtimat Endeksi (RKGE): RKGE mevsimsellikten arındırılmış (m.a) olarak son üç aydır yine artış eğiliminde. Endeks kasımda aylık 1,2 puan artarak 103,4 oldu ve nisan ayından bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşerek tarihi ortalamasını yakaladı. Sabit sermaye harcamaları dışında tüm alt endekslerde artış gerçekleşirken, en bariz artış siparişlerde gerçekleşti.

Sektörel İtimat Endeksleri (SGE): Kasım ayında itimat endeksi hizmet dalında sert gerilerken, perakende ve inşaat dalında arttı (Grafik 2). Hizmet dalında son iki aydaki toparlanma devam etmezken, sektörel itimat Haziran 2021’den bu yana en düşük düzeye indi. Bu gelişmede mevcut periyoda ait talep ve istihdam görünümündeki bozulma öne çıktı. Perakende ve inşaat kesimlerinde aylık bazdaki yükselişte ise iş hacmi ve faaliyete dair sorulardaki güzelleşme belirleyici oldu. Tekrar de her üç dalın itimat endeksi tarihî ortalamalarının altında kalmaya devam ederek, kesimler genelinde zayıflığın sürdüğüne işaret etti. İstihdam beklentisi inşaatta artarken, perakendede azaldı.

Kayıtlı siparişler iç piyasada son üç aydır toparlanma eğiliminde ve yine tarihi ortalamasının üzerinde seyrederek iç talep şartlarında güzelleşmeye işaret ederken, ihracat siparişleri dış talep gelişmelerine bağlı olarak tarihi ortalamalara kıyasla zayıf seyrini sürdürüyor. İç piyasa siparişlerindeki artışa güçlü mal dalı en bariz katkıyı sağladı.

İmalat sanayi firmalarının dış sipariş beklentilerinde toparlanma devam ederken, iç piyasa sipariş beklentilerinde bozulma görüldü (Grafik 11). Maliyet ve fiyatlamalara ait sorulardan, gelecek 3 aya ait beklentilerde artış gözlendi. Bu artışta sorunun kapsadığı vakit dilimine önümüzdeki yılın başının girmesi ve yıl başında taban fiyatta gerçekleşecek artış tesirli olmuş olabilir.

İmalat endüstrinin gelecek 12 ay ÜFE yıllık enflasyon beklentisi ise aylık bazda 2,0 puan azalarak %45,4’e geriledi. Bu beklentiyi, TL’nin beklenen seyri, minimum fiyat için oluşmaya başlayan beklentiler (%25-%30) ve emtia fiyatlarında bir sıçrama olmayacağı varsayımı altında çok yüksek buluyoruz.

Akbank Ekonomik Araştırmalar

Kaynak : Para Analiz