‘Emekli artırımlarında görünüm netleşiyor…’

Ocak ayı yaklaştıkça emeklilerin artırım oranı konusunda beklentileri oluşuyor. Yılda 2 sefer maaşlarına artırım alan emeklilerin artırım oranları emekli oldukları statüye nazaran belirlenir. SSK ve Bağ-Kur’lular için enflasyon oranları, memurlar için ise toplu kontrat belirleyicidir.

2 yıldır refah hissesi düzenlemesi, ek ikramiye ödenmesi ve en düşük emekli aylığı sayısının artırılması düzenlemeleri ile enflasyon oranının üzerinde artış sağlanarak emekli aylıklarının satın alma gücü korunmaya çalışılıyordu. Bu yıl da memur ve memur emeklileri ile SSK ve Bağ-Kur emeklileri ortasındaki farkın kapatılması ve 12.500 TL olarak ödenen en düşük emekli aylığının artırılması hususları bu çerçevede gündeme gelecek üzere gözüküyor.

1. SSK Emeklisi: SSK emeklileri kural olarak son 6 aylık enflasyon oranında maaşlarına artırım alıyor. Temmuz ayında ocak – haziran devrinde gerçekleşen enflasyon oranı kadar SSK emeklisinin maaşı zamlanıyor. Bu yıl şu an için yüzde 12.06 olarak gerçekleşen temmuz – ekim periyodu enflasyonu sonrası kalan 2 ayın da enflasyon sayıları açıklanınca SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin artırım oranı ortaya çıkacak. Beklentiler yüzde 16 – 17 aralığında bir artırımın oluşması tarafında.

2. Bağ-Kur Emeklisi: Bağ-Kur emeklileri için de tıpkı koşullar geçerli. Onlar da son 6 aylık enflasyon oranında yılda 2 sefer maaşlarına artırım alıyorlar. Bağ-Kur’lular ekseriyetle en düşük basamaktan prim ödeyerek emekli oluyor. Bu nedenle de emekli aylıklarının çoklukla düşük olması kelam konusu oluyor. SSK ve Bağ – Kur emeklilerinin artırımı, kök aylıklarına yapılacak. Hasebiyle hali hazırda 12.500 TL aylık alan emeklilerin hepsinin artırım alması kelam konusu olmayabilir.

Örneğin kök aylığı 10.00 TL olan bir emekli şu an için 12.500 TL aylık alıyor. Fakat son iki aylık enflasyon çerçevesinde oluşacak artırım, bu emeklinin kök aylığına yani 10.000 TL’ye uygulanacak. Bu durumda da yüzde 17’lik artırım sonrası bile ek ödemeyle emeklinin maaşı 12.500 TL’nin üzerine çıkmayacak ve bu emekli hiç artırım almamış olacak.

Ne isteniyor?

SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin en büyük beklentisi elbette ki intibak. 2000 öncesi emekliler için hayata geçirilen intibak düzenlemesi 2000 sonrası emekliler için yapılmamıştı. İntibak emekli aylıklarının düşük olması meselesini hafifletecektir. Lakin kalıcı tahlil için bilhassa 2008 sonrası düşürülen emekli aylık bağlama oranlarının artırılması ve güncelleme katsayısının hesaplanmasındaki formülün emekliler lehine değiştirilmesi gerekiyor. Aksi halde süreksiz tahliller ile emekliler ortasında ayrım yapılması üzere bir durum oluşuyor.

Şu an için ise SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin en büyük beklentisi en düşük emekli aylığı fiyatı olan 12.500 TL’nin en az 15.000 TL’ye yükseltilmesi. Bu tarafta bir düzenleme yapılmazsa kimi emekliler hiç, birtakım emekliler ise oluşacak 6 aylık enflasyonun altında artırım alma riski ile karşı karşıya kalacak.

3. Memur Emeklisi: Memur emeklilerinin artırım oranları ise 2 yıl için yapılan toplu kontratlar ile belirleniyor. Toplu kontrat uyarınca memur emeklileri ocakta yüzde 6 artırım alacaklar. Buna ek olarak enflasyonun yüzde 10’u aşan kısmı da enflasyon farkı olarak artırıma eklenecek. Bu çerçevede hesaplanan artırım oranı memur emeklilerinin SSK ve Bağ – Kur emeklilerinden daha düşük artırım almaları sonucunu doğuruyor. Farkın yüzde 4’ü bulması kelam konusu. Memur emeklilerinin de talebi bu farkın kapatılması olacaktır.

Görevdeki memurlar…

Görevdeki memurların artırım oranları da toplu mukavele çerçevesinde belirleniyor. Onlar da memur emeklileri ile birebir beklenti içerisinde. En azından SSK ve Bağ – Kur emeklileri ile memur ve memur emeklileri ortasındaki farkın kapatılması beklentisi içindeler. Bu çerçevede emeklilerin taleplerinin şu formda sıralanması mümkün:

1. Kasım ve aralık enflasyon oranları sonrası ortaya çıkması beklenen yüzde 16 – 17 bandındaki artırım oranının refah hissesi ile artırılması,

2. Memur ve memur emeklileri ile SSK ve Bağ – Kur emeklileri ortasında oluşacak 4 puanlık farkın kapatılıp artırım oranının refah hissesi ile eşitlenmesi,

3. 12.500 TL olarak ödenen en düşük emekli aylığı sayısının 15.000 TL’ye yükseltilmesi.

Bu taleplerin ne kadarının karşılanacağını ve son 2 aylık enflasyonun ne noktaya geleceğini önümüzdeki süreçte göreceğiz.

Cem Kılıç

milliyet.com

Para Analiz

https://www.paraanaliz.com/2024/ekonomi/emekli-zamlarinda-manzara-netlesiyor-g-100416/